Język angielski staje się coraz bardziej rozpowszechniony, dzieci zaczynają uczyć się go już od wczesnego dzieciństwa (do szkoły Allright można zapisać nawet czterolatka). Dorośli także nie tracą czasu – zapisują się na kursy online i korzystają z różnorakich aplikacji. 

Można pomyśleć, że wszyscy dookoła znają i rozmawiają po angielsku. Ten język przydaje się w czasie podróży i w spotkaniach z obcokrajowcami. Ciekawostka: nawet jeśli człowiek przeczyta ten artykuł w oryginale, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie będzie to jego język ojczysty.

Interesujący fakt: spośród miliarda osób, posługujących się angielskim, tylko 33% to native speakerzy.

Popularność tego języka zależy od konieczności i położenia geograficznego kraju. To, jak wyobrażamy sobie rozpowszechnienie i wykorzystanie języków obcych, może różnić się od rzeczywistości. Wszystko zależy od tego, czy dana osoba mówi na poziomie „biegłości”, czy też jest native speakerem.

Obecnie na świecie można zliczyć 100 najpopularniejszych języków, każdy z nich ma swoje pochodzenie, osobliwości i wartość dla narodowości. Proponujemy Wam krótką wycieczkę w głąb świata języków. 

Przewodnik językowy

Ciekawostka :Ethnologue — najpopularniejszy i największy informator o językach świata, tworzony przez organizację SIL International, dostępny w wersji papierowej i elektronicznej.

Baza danych utworzona w nowym (już w 22. edycji) Ethnologue obejmuje większość populacji świata. Informacje zawierają szczegółowe opisy około 7111 żywych języków, które istnieją obecnie.  Ciężko sobie wyobrazić, ile pracy musieli wykonać eksperci, aby wykonać tak wspaniały przewodnik.

Należy zaznaczyć, że definicje języków rozpatrywane są z różnych aspektów:

Lingwistyczny: skoncentrowany na leksykalnych i gramatycznych  różnicach.

Socjalny: skoncentrowany na kulturalnych i politycznych faktorach, a także na dziedzictwie i tożsamości.

Do celów pomiarowych naukowcy wykorzystali wszechstronny zestaw kryteriów z normy ISO 693-3, który uwzględnia pokrewne odmiany i dialekty. Uwzględnia także, że lingwistyka nie jest jedynym czynnikiem wykorzystywanym w analizie takiej ilości języków.

Rozpowszechnienie języków na świecie

Okazuje się, że języki indoeuropejskie są najbardziej rozpowszechnione. Według danych Ethnologue, ta rodzina językowa liczy ponad 3 miliardów native speakerów. Na przykład, w grupie Niger-Kongo  istnieje 1526 języków, z czego 12 jest przedstawionych w opracowaniu.

Jakimi językami najczęściej posługują się ludzie na świecie?

 Nie zaskoczyło nas, że angielski jest liderem rankingu. Posługuje się nim ponad 1,1 miliarda ludzi (ok. 15% ludności świata).

Chiński, hindi, hiszpański i francuski uzupełniają piątkę liderów.

Native speakerzy

Tym niemniej, to tylko jedna część różnorodności językowej. Metryki dla native speakerów ukazują trochę inny obraz: chiński (mandaryński) jest językiem ojczystym dla 918 milionów ludzi. To prawie 2,5 razy więcej, niż native speakerów angielskich. Prawdopodobnie ma to związek z dużą gęstością zaludnienia w Chinach.

Uwaga. Dla nietypowych dla nas języków: filipińskiego, standardowego arabskiego, nigeryjskiego lub kameruńskiego pidgina nie było danych o native speakerach. Hiszpański zajmuje drugie miejsce pośród osób, posługujących się nim (460 milionów). Jest to związane z posługiwaniem się nim w krajach Ameryki Łacińskiej. Języki indyjskie – hindi i bengali – także wchodzą w piątkę liderów wśród liczebności native speakerów. 

Dwujęzyczność L2

Omówiliśmy najbardziej rozpowszechnione języki narodowe. Osoby posługujące się nimi słyszą je od dzieciństwa i posługują się nimi od pierwszych słów. Bardzo często jednak ludzie wybierają dodatkowy, “drugi” język, którego uczą się w szkole bądź samemu. W rezultacie człowiek staje się ,,dwujęzycznym”. 

Symbolicznie jest to oznaczone za pomocą znaku L2. Ponad 43% ludności świata jest dwujęzykowa i może z łatwością przeskakiwać pomiędzy językami. Na podstawie danych można obliczyć liczbę osób mówiących w drugim języku (L2), patrząc na różnicę między użytkownikami a całkowitą liczbą użytkowników w procentach. Na przykład, 66% użytkowników angielskiego nauczyło się go jako języka drugiego.

Co zaskakujące, suahili ma najwyższy stosunek dwujęzycznych L2 do wszystkich mówiących. Native speakerów jest tylko 16 milionów na całym świecie. A wszystkich ludzi posługujących się nim –aż 98 milionów. Czyli 82% posługujących się suahili poznali go jako drugi język. 

Suahili został językiem narodowym lub oficjalnym w kilku afrykańskich krajach: Tanzanii, Kenii, Ugandzie i Demokratycznej Republice Kongo. Jest prawdopodobne, że przemieszczanie się ludzi z obszarów wiejskich do dużych miast w poszukiwaniu lepszych możliwości ekonomicznych powoduje przyjęcie suahili jako drugiego języka.

 Indonezyjski jest analogicznym przykładem: dzięki temu, że 78% dwujęzycznych L2 nauczyło się go, ten wariant malajskiego był wykorzystywany na wyspach przez bardzo długo. 

Kompletnie inaczej wygląda sprawa z chińskim (mandaryńskim): tylko 17% mówiących zna go, jako drugi język. Jest bardzo trudny w nauce i wymowie, dlatego występuje w nim taki rozłam.

Ochrona tradycji językowych

Język jest zmienny i cały czas się rozwija ─ 100 najpopularniejszych języków może pokazać nam obraz zmian na świecie na przestrzeni wieków. Oto pełna lista języków, uporządkowana według typów native speakerów i pochodzenia.

Przyczyna popularności tych języków jest prosta – są aktywnie i konsekwentnie wykorzystywane. Niestety, prawie 3000 (około 40%) wszystkich języków znajduje się na skraju wyginięcia. 

Posługującymi się nimi ludzi jest coraz mniej, nikt się ich nie uczy i coraz rzadziej wykorzystywane są w życiu codziennym. Ta sytuacja martwi badaczy, ponieważ język gra jedną z ważniejszych ról w naszym życiu codziennym. Jego utrata ma negatywny wpływ na prawa ludności rdzennej.

Rezultatem badań Organizacji Narodów Zjednoczonych 2019 rok został ustanowiony międzynarodowym rokiem języków narodów rdzennych. Celem tego działania było rozwijanie umierających języków i przekazywanie ich następnym pokoleniom. Ale tylko sam naród może ochronić i zadbać o swoje dobro narodowe.

Uczcie się języków, ale nie zapominajcie o ojczystym!